مقدمه :

تغییراتی که در واکنشی بر روی مواد واکنش دهنده صورت می‌گیرد، بطور کلی به دو نوع تغییر فیزیکی و تغییر شیمیایی ، تقسیم می‌شوند. در تغییر فیزیکی ، فقط حالت فیزیکی ماده تغییر می‌یابد. یعنی ساختار ذره‌های تشکیل دهنده ماده تغییر نمی‌کند. بنابراین تغییر کلیه حالات ماده نظیر ذوب و انجماد و تبخیر و تصعید و غیره همچنین انحلال نمک ها و بازها در آب ، تغییر فیزیکی محسوب می‌شوند.

لیکن در تغییر شیمیایی ، در واقع اتصال اتم‌ها به یکدیگر در واکنش دهنده ها دستخوش تغییر می‌شود و همچنین آرایش الکترونی اتم‌ها نیز تغییر می‌یابد. البته باید توجه داشت که در جریان یک واکنش شیمیایی ، اتم‌ها نه بوجود می‌آیند و نه از بین می‌روند و تنها شامل ترکیب ، تجزیه یا بازآرایی اتم‌هاست.

واکنش شیمیایی در واقع توصیفی برای یک تغییر شیمیایی است. واکنش‌های شیمیایی ممکن است با آزاد کردن انرژی بصورت گرما ، نور یا صوت همراه باشند و تولید یک گاز ، تشکیل یک رسوب یا تغییر رنگ در پی داشته باشند.

روش آموزش:

دانش آموزان ضمن انجام دادن فعالیت هایی با مفاهیم تغییر فیزیکی و تغییر شیمیایی آشنا می شوند. با جمع آوری اطلاعات به اثر تغییر فیزیکی یا شیمیایی ماده بر ساختمان مولکولی آن پی می‌برند و مثال‌هایی از تغییرات فیزیکی و شیمیایی را در عمل تجربه می کنند. بدین صورت که وسایل و موادی مانند برگ درختان، شمع، نان و خمیر نان، کاغذ و… را به کلاس آورده و با همکاری دانش آموزان در مورد خواص هر یک از آنها گفت وگو می‌شود. سپس در موادی که آورده شده تغییراتی ایجاد کرده

برای مثال:  شمع را روشن کرده تا مقداری از پارافین شمع ذوب شود و دانش آموزان تغییرات آن را مشاهده کرده و به بررسی تغییرات آنها بپردازند و اطلاعات جمع‌آوری کنند.

برای فهم بهتر دانش آموزان درموضوع تغییرات، کار دستی‌ای توسط آنها ساخته شد و انواع تغییرات درمورد آن‌ مورد بحث قرار گرفت.

هدف:

1- دانش آموزان با مفهوم تغییر آشنا شوند.

1- دانش آموزان با محیط اطراف درباره ی تغییرات مواد، اطلاعات جمع آوری کنند.

2- دانش آموزان با تغییرات فیزیکی و شیمیایی آشنا شوند و برای آنها مثال بزنند.

3- تغییرات مواد را با توجه به خواص آنها طبقه بندی کند.

4- تغییرات فیزیکی و شیمیایی مطلوب و نامطلوب محیط اطراف خود را بشناسند.

سوالاتی که در این درس پاسخ داده می شود:

1- تغییر چیست؟

2- تغییر فیزیکی چیست؟

3- تغییر شیمیایی چیست؟

4- تفاوت بین تغییر فیزیکی و شیمیایی و فیزیکی چیست؟

5- تغییرات فیزیکی و شیمیایی مفید و غیر مفید و اثر آنها در زندگی روز مره چیست؟

نتیجه گیری:

نتیجه می گیریم که در تغییر فیزیکی ساختار و جنس ماده تغییری نمی کند؛ اما در تغییر شیمیایی بو، رنگ، شکل و جنس تغییر می کنند مانند تخم مرغ پخته یا قند سوخته.

تهیه وتنظیم : شادی نظری